Eczacılığın Bugünü ve Yarını

Değerli meslektaşlarım,

14 Mayıs eczacılık bayramınızı kutlarken, hayat bence bundan sonra coronadan önce(CÖ)(bu günler) ve coronadan sonra (CS) diye bütün dünya resetlenerek işe başlayacak.  Çok değil altı ay sonra CORONADAN SONRAKİ hayat başlayacak.  Bu yazımda “biz eczacılar olarak bu yeni döneme ne kadar hazırız” konusunu işlemek istiyorum.

Gelecek tamamen bilgi değerlendirme mühendisliği üzerine kurulacak.  Dünyaya gözlerinizi açtığınız gün nüfus kağıdınızı çıkartırken sizin hakkınızda oluşan bilgi bankasına bilgiler akmaya başlayacak.  Anne ve babanızın sağlığı hakkında en detaylı bilgiler sizin hanenize akacak.  Böylece eğer onlarda kalıtımsal bir hastalık varsa sizin bu hastalığa tutulma olasılığınız kütüğünüze yazılmış olacak ve bundan sonraki bütün doktor raporları ve analizler ile diğer tetkikleriniz bilgi bankanızda toplanacak.  Gideceğiniz bir doktorun size, sizin sağlık bilgilerinize göre uyumsuz olabilecek ilaçlar hakkında uyarılacak ve belki sizin bu ilaca ulaşımınız engellenecek. Bu hesapta hayatınızın her evresine ait kayıtlar yer alacak.  Yaşamınız boyunca size belki de hastalıklar oluşmadan “dikkat et böbreklerin yakında işlevlerini aksatabilir” uyarısı gelecek. 

Yakın gelecekte hastaneler verdikleri hizmete uygun olarak bir veya birkaç robot eczane kuracaklar.  Bu gün için 150 bin Eurolarda maliyeti olup hastanede doktorların yazacakları tüm ilaçları içine alabilecektir.  Hasta muayenesini olduktan sonra bu robota doktorun verdiği barkodu okutarak ilaçlarını ve her birinin tariflerini de birlikte alabilecektir.  Hatta o ilaçların daha önce yazılıp hastanın devam ettikleri ile bir uyumsuzluk söz konusu ise ilacın verilmesini önleyecektir.  Düşünecek olursanız bu maliyet sadece beş altı ayda kendini amorti edebilecek kadar ucuz sayılır.  Bu durumda biz eczacılar, özellikle hastane karşısında olup işinin yüzde sekseni hastaneden gelecek reçeteye bağlı olanlar ne olacak?  Biz 09-19 arası haftada altı gün çalışırken makineler 7/24 çalışır olacaklar.  Bizler kira, personel ve diğer masrafları öderken hastaneler kendi düzenlerinde sadece on beş metrekare yer ayırmış olacaklar.  Sistem her zaman iddia ettiğimiz “hasta bilgilendirmesini” bizden de daha iyi ve doğru yapabilecek olunca BİZ NE YAPACAĞIZ?

Uzak gelecekte yani beş yıl sonrasından başlamak üzere; Yukarıda yazdıklarımın haricinde her hastanın aile ve öz geçmişi ve hatta genetik testlerinin sonucu bilgi deposunda olacak.  Dolayısı ile hastalara ilaç alırken kişilik özelliklerine uygun ilaçları uygun dozlarda alacaklar. Genetik testleri bilgi bankasında olduğu için alınan ilaçlar hem etkin dozda kullanılacak hem de yan etkileri olmayacak. Bu uygulamalar farmakogenetik bilim dalında yapılıyor olacak. Çünkü her insanın karaciğerindeki enzimler aldıkları ilaçları farklı farklı parçalar. Buna göre standart verilen ilaçlar bir insanda hiçbir yanetki göstermezken, diğerinde yan etki yaratabilir. Bu enzimleri içeren genetik özellikler  doktor ve eczacı tarafından bilinecek olursa ilaçlar ona göre hazırlanacaktır. Bunu da kendini yeni dünyaya uyarlamış bir eczacının eczanesinde yapması mümkün olacaktır. Yani eczane eczacılığı ya çok yüksek teknolojiye varacak ya kendi kendini yok etmeye gidecek.

Korona bize, gerçeği görmek isteyenlere, beklenmedik bir zamanda düşünülemeyecek bir tarzda göstermektedir.  Henüz mesleğin sorunlarına eğilemeyen meslek odaları ve odaların birliği kendini nasıl bu değişime uyduracaktır bilemem, ancak mesleğe yarım asrı vermiş bir eczacı olarak sizlere görüşlerimi iletmek istedim.

1.  12.04.2014 tarihli yönetmelik tümden ele alınarak hem bu güne hem de geleceğe cevap verebilir şekle ACİLEN getirilmelidir.
2. En çok üç eczacının ortaklığı ile kanuna göre açılmış halka sağlık hizmeti sunan eczane açabilmelidir.  Bu imkan verilirken zincir açılımlarının önü MUTLAKA KESİLEBİLMELİDİR.
3. Eczanelerde satılacak olan emtealar ise şunlar olmalıdır.  İlaç, besin destek,kozmetik, diet ve dietetik gıdalar, homeopatik ilaçlar, medikal alet ve takviyeler, protezler,veteriner ilaçlar, veteriner besinler eczanelerde satılabilir. Yukarıdaki satılabilir mallar eczane olarak belirtilen alan içerisinde ki faaliyetler olup, daha geniş alanı olan eczaneler ilaç stabilitesini bozmayacak olan mallarında satışlarına açık olabilmelidir. Eczanelerde satılacak olan ve halk sağlığı için özellik arz eden ilaç, besin destekleri, homeopatik ilaçlar, yalnız eczanelerde satılmalıdır.
4. Eczanede daima bir eczacı mesul müdür çalışır  olmalı ayrıca gereği halinde bir veya birkaç eczacıda  olabilir. Görev başında olan mesul eczacının resmi görünür bir yerde resmi durmalıdır.
5. Eczane açımında bir kısıtlama veya tahdit olmamalıdır.  Günümüzde elli üç olan eczacılık fakültesinde okuyan ve her yıl bine yakın eczacının mezun edildiği bir ortamda eczane açımına tahdit uygulanması ne mantıki, nede serbest  ticaretteki rekabet mantığına uygundur. 
6. Mesai saatleri nöbet listelerine uygun şekilde eczacının tercih edeceği ön seçimli bir programın uygulanması sağlanmalı.
7. Eczanelerin kendi istekleri doğrultusunda resmen İnternet Satış sitesi oluşturulmasına izin verilmeli.  Ancak bu izinde kesinlikle İLAÇ hariç tutulmalıdır.  Yani başka bir deyişle günümüzde olan gayrı resmi uygulamaların resmi bir şekle dönüşmesi sağlanmalıdır.
8. Eczanede tutulmasında bir yarar olmayan Personel ve Staj defteri gibi günümüzde gereksiz olan bürokrasi kaldırılmalıdır.
9. Eczacı sadece eczanesinde mevcut kanunlara uygun olarak kendi eczanesinin laboratuvarında  besin destekleri ile kozmetikler üretebilir ve satabilir kılınmalıdır.
10. Eczanelerde diğer sağlık hizmeti veren kurumlar gibi faaliyetlerini umuma duyurabilmelidir.  (Hastane, poliklinik, doktor, diş hekimleri gibi)
11. Eczacılara altmış beş yaşından itibaren emeklilik hakkı verilerek full time mesaiden af edilerek yerine bir eczacı mesul müdür atanması ile veraset halindeki uygulamanın verilmesi sağlanmalıdır. Böylece mülkiyet eczane sahibi eczacının, mesuliyet ise genç eczacının olacaktır.
12. Eczacının görev ve sorumluluğu içerisine tansiyon bakma, kan şekeri ölçme, çeşitli tarama testleri ve enjeksiyon yapmasına, cilt bakımına  izin verilmelidir. 
13. Reçetesiz İlaç Satışı yasası mutlaka  çıkarılmalıdır.  Ancak kanunun ilk maddesinde reçetesiz satılabilir ilaç ve besin destek ürünleri sadece eczanede satılır kanun metnini  yazarak ve taviz vermeden çıkarılmalı.
14. Kozmetik satışlarında taksit yapılması kaldırılmıştı.  İvedilikle bu uygulamadan geri dönülmesi sağlanmalı.
15. Eczacılık eğitimi mutlaka değiştirilmeli.  Bilgisayar mühendisliği, farmasötik kimya fitoterapötikler dahil ve  biyokimya dersleri beş yıl boyunca ve çok ağırlık verilerek yeni yetişecek olan eczacılara verilmelidir.

Yazımı sonlandırırken nice mutlu, başarılı, bayramları sağlıkla kutlamanızı dilerim.

Mehmet Müderrisoğlu (Eczacı)